Een recente archeologische ontdekking in Midden-Noorwegen heeft een begrafenis uit de negende eeuw uit de Vikingtijd blootgelegd, zoals nog nooit eerder in de regio is opgetekend. Het graf, ontdekt door een metaaldetectorist en vervolgens opgegraven door archeologen, bevat de overblijfselen van een vrouw begraven met twee grote schelpen die opzettelijk over haar mond zijn geplaatst. De ongebruikelijke praktijk heeft onderzoekers voor verwarring gebracht, aangezien dit het eerste bekende voorbeeld is van een dergelijk ritueel in voorchristelijke Noorse graven.
De ontdekking en eerste bevindingen
De ontdekking begon toen Roy Søreng, een amateur-metaaldetectorist, een broche uit de Vikingtijd vond op particulier terrein in de provincie Trøndelag. Nadat de autoriteiten waren gewaarschuwd, werd een volledige archeologische opgraving uitgevoerd, waarbij een goed bewaard skelet werd onthuld, versierd met typische kleding en sieraden uit het Vikingtijdperk. Volgens Raymond Sauvage, projectleider van het Universiteitsmuseum van de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie, is het meest opvallende aspect van de begrafenis de plaatsing van de schelpen.
De vrouw werd begraven terwijl ze een buitenste jurk droeg die was vastgezet met ovale broches en een binnenste slipachtig kledingstuk afgesloten door een kleine ringbroche – wat erop wijst dat ze een vrije, mogelijk getrouwde vrouw met een bepaalde status was, misschien zelfs een minnares op een boerderij. Hoewel de kleding zelf consistent is met de gebruiken uit de Vikingtijd, is de toevoeging van de schelpen en bijbehorende vogelbotten volkomen ongekend.
De Sint-Jacobsschelpen: een symbool dat verloren is gegaan door de tijd
De schelpen, geïdentificeerd als Sint-Jakobsschelpen afkomstig uit de noordoostelijke Atlantische Oceaan, werden met de gebogen kant naar buiten gericht en de rechte rand tegen de kaak van de overledene gedrukt. De archeologen moeten nog bepalen of de schelpen opzettelijk zijn aangepast met gaten of andere markeringen. Sauvage merkt op dat hoewel de schelpen waarschijnlijk lokaal afkomstig zijn (de regio staat bekend om zijn rijke Sint-Jakobsschelpenpopulaties, hoewel voor het oogsten duiken nodig zou zijn geweest), hun symbolische betekenis ongrijpbaar blijft.
Historisch gezien hadden Sint-Jakobsschelpen een symbolische waarde in andere culturen: in Romeinse doodskisten uit de vierde eeuw werden ze soms afgebeeld als afbeeldingen van het leven na de dood, en in de Middeleeuwen werden ze geassocieerd met de pelgrimstocht naar Sint-Jacob. Er is echter geen direct bewijs dat deze betekenissen in verband worden gebracht met praktijken uit de Vikingtijd.
“Het is waarschijnlijk dat de schelpen een symbolische betekenis hadden, bedoeld om te worden gecommuniceerd aan degenen die getuige waren van de begrafenis”, aldus Sauvage. “Helaas is het moeilijk te raden wat deze betekenis zou kunnen zijn.”
Lopend onderzoek en toekomstige implicaties
De ontdekking is niet alleen belangrijk vanwege het unieke ritueel, maar ook vanwege het uitzonderlijke behoud van het skelet. Archeologen hebben in de buurt al een tweede, oudere begrafenis (daterend uit de achtste eeuw) opgegraven, wat duidt op een mogelijke familiale band.
Onderzoekers zijn van plan verdere analyses uit te voeren, waaronder DNA-testen en radiokoolstofdatering, om meer te weten te komen over de personen die op de locatie begraven liggen. Het doel is om hun relatie te begrijpen, de reden voor het ongewone begrafenisritueel en hoe het past in de bredere context van de overtuigingen en praktijken uit de Vikingtijd.
Deze ontdekking onderstreept de blijvende mysteries van het Vikingtijdperk. Het doel achter deze unieke begrafenis blijft onduidelijk, maar verder onderzoek kan uiteindelijk de betekenis ervan onthullen.
