Astronomen hebben rechtstreeks een naaste metgezel waargenomen die in een baan om een stervende reuzenster draait, wat bestaande modellen van de evolutie van sterren in twijfel trekt. De ontdekking, gedaan met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), biedt ongekend inzicht in de chaotische laatste stadia van sterren zoals onze zon.
Het mysterie van π1 Gruis
Op een afstand van 530 lichtjaar is π1 Gruis een rode reuzenster die het einde van zijn leven nadert. Deze verouderende sterren breiden zich dramatisch uit en koelen af terwijl ze opzwellen tot honderden keren hun oorspronkelijke grootte. Ze ondergaan ook een intens massaverlies, waarbij elke vier jaar materiaal wordt uitgestoten dat gelijk is aan de massa van de aarde. Het detecteren van metgezellen rond deze sterren is moeilijk omdat ze groter zijn dan de sterren en variëren in helderheid.
ALMA onthult een verborgen baan
Een internationaal team van wetenschappers publiceerde bevindingen in Nature Astronomy, waaruit blijkt dat een begeleidende ster zich in een bijna perfect cirkelvormige baan rond π1 Gruis bevindt. Dit is in tegenspraak met eerdere voorspellingen van een elliptische baan, wat erop wijst dat het systeem sneller evolueert dan eerder werd gedacht.
Uitdagende Stellaire Evolutiemodellen
Yoshiya Mori, een Ph.D. kandidaat aan de Monash University, hielp bij het verfijnen van de massaschatting van π1 Gruis door waargenomen eigenschappen te vergelijken met geavanceerde modellen voor stellaire evolutie. De waargenomen cirkelvormige baan impliceert dat de huidige modellen de snelheid onderschatten waarmee binaire systemen circulariseren. Deze ontdekking opent nieuwe wegen voor het begrijpen van getijdeninteracties en binaire evolutie.
Implicaties voor onze zon
Projectleider Mats Esseldeurs van de KU Leuven merkt op dat onze zon op termijn in een soortgelijke fase terecht zal komen. Begrijpen hoe begeleiders stervende sterren beïnvloeden, is cruciaal voor het voorspellen van het lot van planeten die rond deze systemen draaien. Het onderzoek suggereert dat bestaande modellen van stellaire evolutie mogelijk moeten worden aangepast om rekening te houden met snellere circularisatiesnelheden in binaire systemen.
De ontdekking van deze verborgen metgezel rond π1 Gruis vormt een essentieel stukje in de puzzel van de evolutie van sterren. Het benadrukt de noodzaak van verder onderzoek naar de complexe wisselwerking tussen stervende sterren en hun metgezellen
