Niedawne odkrycie archeologiczne w środkowej Norwegii ujawniło pochówek z IX wieku z epoki Wikingów, inny niż wszystkie odnotowane wcześniej w regionie. Grób odkryty przez poszukiwacza skarbów, a następnie odkopany przez archeologów, zawiera szczątki kobiety pochowanej z dwiema dużymi muszlami przegrzebków celowo umieszczonymi na ustach. Ta niezwykła praktyka zaintrygowała badaczy, ponieważ jest to pierwszy znany przypadek takiego rytuału w przedchrześcijańskim norweskim grobie.
Odkrycie i wstępne ustalenia
Odkrycie rozpoczęło się, gdy Roy Søren, poszukiwacz skarbów amator, odkrył broszkę z epoki Wikingów na prywatnym terenie w hrabstwie Trøndelag. Po zaalarmowaniu władz przeprowadzono pełne wykopaliska archeologiczne, podczas których odkryto dobrze zachowany szkielet, ozdobiony typowym strojem i biżuterią z epoki Wikingów. Według Raymonda Sauvage’a, kierownika projektu w Muzeum Uniwersyteckim Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii, najbardziej uderzającym aspektem pochówku jest ułożenie muszli przegrzebków.
Kobieta została pochowana w stroju wierzchnim zabezpieczonym owalnymi broszami i stroju wewnętrznym zapinanym na małą broszkę w kształcie pierścienia, co wskazywało, że była wolną, być może zamężną kobietą o pewnym statusie, a może nawet gospodynią rolną. Sam ubiór jest zgodny ze zwyczajami z epoki Wikingów, jednak dodatek muszli i towarzyszących im ptasich kości jest zupełnie niespotykany.
Przegrzebki: symbol zagubiony w czasie
Muszle, zidentyfikowane jako wielkie przegrzebki atlantyckie występujące na północno-wschodnim Atlantyku, ułożono zakrzywioną stroną na zewnątrz i prostą stroną dociśniętą do szczęki zmarłego. Archeolodzy nie ustalili jeszcze, czy muszle celowo zmodyfikowano dziurami lub innymi oznaczeniami. Sauvage zauważa, że choć muszle prawdopodobnie mają lokalne pochodzenie (region znany jest z bogatej populacji przegrzebków, chociaż ich zdobycie wymagałoby nurkowania), ich symboliczne znaczenie pozostaje nieuchwytne.
Historycznie rzecz biorąc, muszle przegrzebków miały wartość symboliczną w innych kulturach: czasami znajdowano je w rzymskich trumnach z IV wieku jako obrazy życia pozagrobowego, a w średniowieczu kojarzono je z pielgrzymkami do Santiago de Compostela. Nie ma jednak bezpośrednich dowodów łączących te znaczenia z praktykami epoki Wikingów.
„Jest prawdopodobne, że muszle przegrzebków miały znaczenie symboliczne i miały zostać przekazane osobom obecnym na pogrzebie” – powiedział Sauvage. „Niestety, trudno zgadnąć, jaka to może być wartość.”
Trwające badania i przyszłe implikacje
Odkrycie jest znaczące nie tylko ze względu na unikalny rytuał, ale także ze względu na wyjątkowe zachowanie szkieletu. Archeolodzy odkryli już w pobliżu drugi, starszy pochówek (z VIII w.), wskazujący na możliwe powiązania rodzinne.
Naukowcy planują przeprowadzić dalsze analizy, w tym badania DNA i datowanie radiowęglowe, aby dowiedzieć się więcej o osobach pochowanych w tym miejscu. Celem jest zrozumienie ich więzi rodzinnych, przyczyny niezwykłego rytuału pochówku i tego, jak wpisuje się on w szerszy kontekst wierzeń i praktyk epoki Wikingów.
To odkrycie rzuca światło na nierozwiązane tajemnice epoki Wikingów. Cel tego wyjątkowego pochówku pozostaje niejasny, ale dalsze badania mogą ostatecznie ujawnić jego znaczenie.
