Ostatnie badania rzuciły światło na mechanizmy leżące u podstaw zespołu post-covidowego (PCS), ujawniając ważny związek między długotrwałym zapaleniem nosa a utrzymującymi się objawami doświadczanymi przez wiele osób. Wspólny zespół naukowców z Centrum Badawczego Borstel, Centrum Płuc Legiusa (FZB), Uniwersytetu w Kilonii (CAU), Uniwersytetu w Lubece (UzL) i Uniwersyteckiego Centrum Medycznego w Szlezwiku-Holsztynie (UKSH) i innych instytucji zidentyfikował specyficzne mechanizmy molekularne odpowiedzialne za ten stan zapalny.
Zrozumienie zespołu post-covidowego i wyzwań badawczych
Zespół post-covidowy to coraz większy problem, dotykający około 3–17% osób po zakażeniu SARS-CoV-2. Osoby dotknięte chorobą cierpią na szereg długotrwałych i wyniszczających objawów, a dokładne przyczyny tych utrzymujących się skutków pozostają w dużej mierze niejasne. Brak zrozumienia utrudnia opracowanie skutecznych metod leczenia.
Nowe wnioski z analizy pojedynczych komórek
Aby rozwiązać ten problem, badacze wykorzystali zaawansowane techniki transkryptomiki pojedynczych komórek (scRNA-seq) w połączeniu z zaawansowanymi modelami biologii komórki. Technologia ta umożliwiła im badanie procesów komórkowych i molekularnych zachodzących w tkance błony śluzowej nosa z niespotykaną dotychczas szczegółowością. W badaniu wykorzystano próbki biopsji nosa od 25 pacjentów uczestniczących w NAPKON – ogólnopolskiej kohorcie pacjentów z zespołem post-covidowym, stanowiącej reprezentatywną próbę osób cierpiących na zespół post-covidowy.
Kluczowe wnioski: TNFα i TGFβ stymulują długotrwały stan zapalny
Analiza naukowców ujawniła znaczące zmiany w strukturze i funkcji błony śluzowej górnych dróg oddechowych, nawet kilka miesięcy po początkowym zakażeniu SARS-CoV-2 – i przy braku aktywnej infekcji wirusowej. Wskazali na dwie kluczowe „substancje przekaźnikowe” – TNFα i TGFβ – które są odpowiedzialne za stymulowanie długotrwałego stanu zapalnego błony śluzowej nosa.
Rola TNFα i TGFβ
Substancje te wydają się zakłócać normalny program komórkowy w tkankach błony śluzowej, zakłócając procesy regeneracyjne niezbędne do zdrowego funkcjonowania. W szczególności naukowcy odkryli, że połączenie TNFα i TGFβ poważnie upośledza regenerację nabłonka rzęskowego, istotnej warstwy komórek oczyszczających drogi oddechowe z zanieczyszczeń i patogenów.
„Nasze dane pokazują, że połączenie dwóch substancji przekaźnikowych, TNFα i TGFβ, poważnie upośledza regenerację nabłonka rzęskowego” wyjaśnia dr Karosham Reddy.
Wpływ na objawy i podatność
Trwający stan zapalny uniemożliwia błonie śluzowej dróg oddechowych zachowanie jej funkcji ochronnej, co może prowadzić do przedłużonych objawów ze strony układu oddechowego i zwiększonej podatności na infekcje, co jest częstą cechą PCS. Ważne jest, aby zrozumieć, że zapalenie nie jest wywoływane przez wirusa, ale przez kolejne przekaźniki wywołane pierwotną infekcją.
Możliwości leczenia celowanego
Wyniki badania opublikowane w Nature Communications otwierają obiecujący nowy obszar leczenia zespołu post-covidowego. Identyfikując specyficzne szlaki sygnalizacyjne zaangażowane w PCS, badacze mają nadzieję opracować terapie, które będą w stanie złagodzić objawy i zapobiec długotrwałemu uszkodzeniu błony śluzowej nosa.
„Nasze obserwacje wskazują na specyficzne szlaki sygnałowe, które wydają się odgrywać kluczową rolę w PCS. Szlaki te mogą być ukierunkowane terapeutycznie w celu łagodzenia objawów i prawdopodobnie zapobiegania długotrwałemu uszkodzeniu błony śluzowej nosa”, mówi główny autor PD, dr Fahnrich.
Patrząc w przyszłość: szersze implikacje dla przewlekłej choroby płuc
Naukowcy uważają, że odkrycia te mogą mieć również znaczenie w przypadku innych przewlekłych chorób płuc, otwierając możliwości dla przyszłych badań mających na celu zbadanie wspólnych mechanizmów leżących u ich podstaw i potencjalnych podejść terapeutycznych. Badania te znacząco pogłębiają naszą wiedzę na temat złożonych procesów biologicznych, które przyczyniają się do rozwoju zespołu post-covidowego, zapewniając kluczową podstawę do opracowania skutecznych metod leczenia i poprawy jakości życia osób dotkniętych tym zespołem.
