Wczesne psy, nawet te, które żyły ponad 10 000 lat temu, wykazywały zdumiewającą różnorodność form fizycznych, co podważało powszechnie panujące przekonanie, że różnorodność współczesnych ras jest zjawiskiem stosunkowo nowym, sięgającym epoki wiktoriańskiej. Nowa analiza czaszek psów sprzed 50 000 lat pokazuje, że znaczne różnice w morfologii psów istniały na długo przed pojawieniem się standardowych metod hodowli.
Wczesne odmiany już istniały
Naukowcy odkryli, że 10 000 lat temu mniej więcej połowa różnorodności fizycznej, jaką obserwujemy obecnie u psów, już została utrwalona. Odkrycie rewolucjonizuje ewolucję ras psów, sugerując, że dobór naturalny i wczesne interakcje człowiek-zwierzę odegrały ważniejszą rolę, niż wcześniej sądzono. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Science próbki podzielono na okazy z późnego plejstocenu (ponad 12 700 lat temu) i holocenu (mniej niż 11 700 lat temu), aby śledzić zmiany w czasie.
Kształty czaszek znacznie się różniły
Czaszki starszych psów były zwykle opływowe i nieco większe, podczas gdy późniejsze okazy wykazywały większą różnorodność zarówno pod względem wielkości, jak i kształtu. Niektóre młodsze czaszki były zauważalnie krótsze i szersze, co wskazywało na szerszy zakres cech fizycznych nawet w starożytnych populacjach. Chociaż w próbkach archeologicznych nie było takich ekstremalnych cech, jak płaskie twarze współczesnych ras (takich jak mopsy), niektóre kształty czaszek znalezione u starszych psów całkowicie zniknęły ze współczesnych ras.
Co stymulowało tę różnorodność?
Przyczyny tych wczesnych różnic pozostają niejasne, ale prawdopodobnie przyczyniła się do tego kombinacja czynników. Starożytne wilki były już zróżnicowane same w sobie, a życie w pobliżu ludzi mogło pozwolić na przetrwanie mniej konkurencyjnym psom (tym, które mogły walczyć o przetrwanie na wolności). Udomowienie zasadniczo stworzyło niszę, w której mógł przetrwać szerszy zakres form fizycznych.
Migracja i handel ludźmi odegrały pewną rolę
Wzrost różnorodności psów zbiegł się ze znaczącymi wzorcami migracji ludzi w całej Eurazji. Ludzie prawdopodobnie zabierali ze sobą psy, a niektóre społeczeństwa mogły nawet nimi handlować, co prowadziło do dalszego mieszania się genów i różnic fizycznych. Różne grupy ludzi hodowały psy do różnych celów, dostosowując je do ich specyficznych potrzeb przetrwania i produkcji.
Wczesne psy kontra wilki
Badanie wyjaśnia również różnice między wczesnymi psami i wilkami. Czaszki starszych psowatych (mające ponad 15 000 lat) bardzo przypominają czaszki wilków, co sugeruje stopniowe przejście do psów udomowionych i że niektóre omówione wcześniej okazy mogły nie zostać w pełni udomowione. Najwcześniejsza wyraźnie psia czaszka zidentyfikowana w badaniu pochodzi sprzed około 11 000 lat.
Badania te pokazują, że różnorodność psów nie jest po prostu produktem hodowli wiktoriańskiej, ale długoterminową cechą kształtowaną przez dobór naturalny, interakcje międzyludzkie i migracje. Odkrycia podważają założenie, że współczesne rasy stanowią szczyt ewolucji psów i podkreślają złożoną historię więzi człowiek-zwierzę.
