Aktywność Słońca przebiega w cyklu trwającym mniej więcej 11 lat, wahającym się pomiędzy okresami wysokiej i niskiej energii. Obecnie znajdujemy się w 25. cyklu słonecznym, który rozpoczął się w grudniu 2019 r., a obecnie wkracza w fazę zanikania. Oznacza to ogólny spadek liczby plam słonecznych, rozbłysków i koronalnych wyrzutów masy (CME). Jednak to nie wyklucza silnych zorzy w roku 2026 i później.
Szczytowa aktywność słoneczna: gdzie jesteśmy teraz
Maksimum słoneczne, okres szczytowej aktywności, wyznaczane jest na podstawie maksymalnej miesięcznej liczby plam słonecznych. Chociaż w ciągu ostatnich kilku lat zaobserwowano zwiększoną aktywność Słońca – w tym widoczne zorze polarne na niezwykle niskich szerokościach geograficznych w latach 2024 i 2025 – szczyt prawdopodobnie nastąpi w październiku 2024 r. Zmienia to obecny trend w kierunku mniejszej liczby dużych wydarzeń słonecznych.
W 2025 r. na Słońcu wyemitowano 19 rozbłysków klasy X, ale mniej niż w 2024 r., w którym było ich ponad 50. Najsilniejszym rozbłyskiem w 2025 r. był X5.1, natomiast w 2024 r. doszło do X9, najpotężniejszego zdarzenia, jakie do tej pory nawiedziło Ziemię w cyklu. Rozbłyski te często powodują CME, czyli emisję plazmy, która może wywołać burze geomagnetyczne, gdy jest skierowana w stronę Ziemi.
Burze geomagnetyczne i widoczność zorzy polarnej
Burze geomagnetyczne, sklasyfikowane od G1 do G5, powodują, że zorze stają się widoczne na niższych szerokościach geograficznych. W 2025 r. w listopadzie miała miejsce (silna) burza G4, ale w 2024 r. miały miejsce dwa silniejsze wydarzenia: G5 (ekstremalne) i kolejne G4. Obie te burze doprowadziły do powszechnych obserwacji zorzy polarnej na całym świecie.
Główny wniosek jest taki, że silne rozbłyski i burze geomagnetyczne nie znikają całkowicie w fazie wymierania. Historycznie rzecz biorąc, niektóre z najpotężniejszych zdarzeń słonecznych miały miejsce po maksimum słonecznym, czasami po latach.
Historyczne precedensy
Weźmy pod uwagę 23. cykl słoneczny, którego szczyt przypadł na rok 2001. Wiele lat po tym maksimum rozbłyski przekraczające X10,0 nadal występowały w latach 2003 i 2005-2006. Jeden rozbłysk w 2003 roku mógł nawet osiągnąć X40 – chociaż dokładne pomiary były ograniczone. Aktywność ta doprowadziła do kolejnych burz geomagnetycznych G5 w okolicach Halloween, w wyniku czego dwa lata po tym, jak cykl zaczął zanikać, na niskich szerokościach geograficznych pojawiły się zorze polarne.
Podobnie 24. cykl słoneczny osiągnął szczyt w 2014 r., ale największe rozbłyski miały miejsce we wrześniu 2017 r., czyli ponad trzy lata później. Chociaż zdarzenia te nie były skierowane w stronę Ziemi, pokazują, że potężna aktywność słoneczna może utrzymywać się nawet po osłabieniu cyklu.
Nawet jeśli ogólna częstotliwość spadnie, na Słońcu nadal mogą zachodzić intensywne zdarzenia w fazie zanikania, co oznacza, że w roku 2026 i później możliwe będą silne zorze polarne.
Podsumowując, chociaż cykl słoneczny 25 wchodzi w mniej aktywną fazę, potencjał znaczących zorzy nie został jeszcze wyczerpany. Historia pokazuje, że niektóre z najbardziej spektakularnych wydarzeń mogą nastąpić wiele lat po maksimum słonecznym, co sprawia, że rok 2026 i kolejne lata nadal warto obserwować ze względu na spektakularne pokazy na niebie.
